Huizen: Jihadgezinnen blijken geen jihadgezinnen te zijn

Er is veel heisa ontstaan over de gezinnen in Huizen die naar Syrië zouden reizen om zich aan te sluiten bij Jihadgroepering Islamitische Staat (IS). De uitspraak van de rechter van vorige week, op 8 september, pleit de gezinnen vrij en gaat lijnrecht in tegen de bevindingen van de AIVD.

Het nieuws over de arrestatie kwam via een ambtsbericht van de AIVD; de inlichtingendienst had vermoedens dat de gezinnen wilden emigreren om te vechten in een heilige oorlog, de verdachten werden vervolgens gearresteerd en de kinderen werden met veel machtsvertoon uit huis geplaatst. Nu heeft de kinderrechter geoordeeld dat de kinderen terug mogen gaan naar huis en alle verdachten zijn inmiddels vrijgelaten. De rechter beargumenteerde dat er bij het ene gezin geen plannen waren om te emigreren; het andere gezin zou wel plannen hebben om te emigreren maar niet naar Syrië en niet voor de Jihad. Ook kunnen de gezinnen, volgens de rechter, prima voor hun eigen kinderen zorgen. Deze uitspraak is dus in tegenspraak met het ambtsbericht van de AIVD.

Advocaat Lou van Leer klaagde dat de inlichtingendienst te snel heeft gehandeld maar volgens de AIVD moest dit, om te voorkomen dat ze zouden afreizen naar Syrië.

Van Leer zegt verder dat het bericht van de geheime dienst minimaal is; meer dan vermoedens dat de gezinnen naar Syrië zouden reizen zijn niet vermeld. Ook niet waar deze vermoedens op gebaseerd zijn of de termijn waarbinnen. In de media kregen we ook niet veel nieuws. De burgemeester van Huizen, die de paspoorten van de gezinnen heeft afgepakt, zegt in het NOS journaal van 30 augustus dat hij net op tijd was met ingrijpen want anders waren ze al richting Syrië vertrokken, verwijzend naar de bronnen binnen de politie. De rechter denkt daar dus anders over.

Nu heeft de kinderrechter geoordeeld dat er geen enkele aanwijzing is dat de gezinnen uit Huizen zouden emigreren om in de jihad te vechten. Alhoewel het goed nieuws is voor ze, hebben de gezinnen al schade geleden; ze werden beschuldigd en konden zich niet verweren. De advocaten bekritiseren niet alleen de AIVD maar ook de autoriteiten die met veel machtsvertoon de kinderen uit huis plaatsten. Tevens mag de media bekritiseerd worden; zij namen inmiddels klakkeloos het verhaal van de AIVD en het OM voor waarheid aan. Er werden geen vragen gesteld als: waar zijn deze verdenkingen op gebaseerd? Is het gerechtvaardigd om de kinderen uit huis te plaatsen? Hoe is de kinderbescherming tot de conclusie gekomen dat de kinderen gevaar liepen?

Nimmer werd er gekeken om wat voor gezinnen het betrof; hebben ze bijvoorbeeld een crimineel of extremistisch verleden? Misschien zouden er geen antwoorden gegeven kunnen worden op deze vragen maar er zou ten minste een discussie plaatsvinden waarin beide kanten van de medaille konden worden belicht. 

Advocaat van één van de gezinnen, Michiel Pestman, zegt dat het volstrekt onnodig was dat de kinderen uit huis werden geplaatst; het paspoort innemen zou moeten volstaan om te voorkomen dat mensen het land uitreizen. Nu de rechter heeft geoordeeld en we in dit land een onafhankelijk rechtssysteem kennen, zou de volgende vraag moeten zijn: Hoe kan het dat de AIVD en de rechter lijnrecht tegenover elkaar staan?  Heeft de AIVD geblunderd? Opzich hoeft het niet vreemd te zijn dat de AIVD en de rechter het oneens met elkaar zijn, maar het zou goed voor de discussie zijn als de journalistiek hier nader op in zou gaan maar medialand is stil.

Het is niet de eerste keer dat er loos alarm is geslagen; zo werd nog afgelopen juni een deel van het Asterdamse centrum ontruimd toen er een bommelding kwam, wat ook een vals alarm bleek. In 2012  zou er een Spaans vliegtuig zijn gekaapt dat onderweg was naar Schiphol, ook dit bleek niet waar te zijn. Het is niet helemaal duidelijk geworden waar deze fouten op zijn gebaseerd. Misschien de meest verbazingwekkende is de ontvoering van de Nederlandse stel Boudewijn Berendsen en Judith Spiegel.  In een videoverklaring deed Spiegel een emotionele verklaring aan Nederlanders ‘om iets te doen’ om hun vrij te laten want ze konden binnen tien dagen dood gaan. Nu blijkt dat deze verklaring is geacteerd. Dit roept meerdere vragen op maar medialand koos alweer de kant van het stilzwijgen toen dit bekend werd.

Sinds 9/11 is er veel veranderd; niet alleen wordt het gevaar van terrorisme door Westerse regeringen maar al te graag onderstreept, eveneens komen onze vrijheden in het geding.

Minister Ivo Opstelten heeft de gebeurtenissen in Huizen aangegrepen om voor te stellen de reisgegegevens van alle Nederlanders op te slaan. Alhoewel dit voorstel geen meerderheid in de Tweede Kamer heeft, zullen de komende tijd meer van dergelijke voorstellen komen. Zo is het nu al mogelijk om, zonder tussenkomst van de rechter, paspoorten in te trekken maar Opstelten wil een stap verder; het moet namelijk mogelijk zijn om het Nederlanderschap in te trekken zonder strafrechtelijke vervolging. Dit staat in het actieprogramma Integrale Aanpak Jihadisme. De journalistiek hoort deze voorstellen en maatregelen kritisch te volgen, net zoals de verdachtmakingen op mensen met een Islamitisch achtergrond waarvan alleen de AIVD het vermeend bewijs of aanwijzingen tot haar beschikking heeft. Er valt natuurlijk wat te zeggen voor het feit dat de AIVD haar bronnen niet prijsgeeft in haar ambtsberichten maar aan de andere kant zou de journalistiek niet klakkeloos deze ambtsberichten voor waarheid moeten aannemen. Het zou te naïef zijn om te denken dat de AIVD een onafhankelijke bron is.

Ook deze dienst heeft bepaalde belangen, zo laten ze in dit voorbeeld en andere gevallen van mogelijk terroristisch gevaar zien dat de geheime dienst veel werk te doen heeft om onze veiligheid te garanderen en bezuinigen op deze dienst zou dan ook zeer onverstandig zijn.

De journalistiek schiet dus schromelijk tekort als het gaat om de discussie tussen terrorismegevaar en het inperken van onze vrijheden, te entameren of te belichten. Iets anders valt niet te concluderen.